Vandaag neem ik jullie mee naar de Valais van Zwitserland, ook wel bekend als Wallis. Zoals jullie waarschijnlijk opgemerkt hebben, ben ik daar onlangs vier dagen geweest en heb ik onwijs mooie, leuke en lekkere ontdekkingen gedaan en die wil ik maar al te graag met jullie delen.
Laat ik beginnen te vertellen dat deze reis best wel speciaal voor mij was. Dat kwam doordat het mijn allereerste reis voor Francesca Kookt was, wel spannend dus en daarnaast een plek waar mijn ouders en grootouders vroeger járen (10-12) achter elkaar zijn geweest. M’n moeder wilde (en eigenlijk nog steeds) het liefst daar haar eigen boerderijtje hebben. Voor mij was het dus een bijzondere plek om heen te gaan, wetende hoeveel herinneringen mijn familie daar al heeft gemaakt. Deze nostalgische foto van mijn vader vond ik in een van de fotoboeken.
Mijn (groot)ouders reden altijd met de auto naar Zwitserland, zelf ben ik gevlogen met SWISS wat ik als een zeer fijne vliegmaatschappij heb ervaren, erg vriendelijk personeel en een net vliegtuig. Ik vind vliegen naar Zwitserland een goede optie, ze vliegen namelijk wel 4 keer per dag van Amsterdam naar Zürich en je bent er al in anderhalf uur.
In deze blog vertel ik jullie vooral over mijn culinaire ontdekkingen in de Valais en dan heb ik het over ambachten die eeuwenlang toebehoren aan dit gebied. Uiteraard ga ik het dan over kaas hebben, want Zwitserland is een echt kaasland. Maar ook over koeien, schnaps en bakkerijen. Deze geven het gebied namelijk zijn karakter. Wanneer je de Valais bezoekt zijn dit stuk voor stuk inspirerende (en smakelijke) bezienswaardigheden waardoor je niet alleen meer te weten komt over de cultuur, maar ook over de culinaire tradities.
De distilleerderij van Morand
Op dag 1 gingen we naar de distilleerderij van Morand in het plaatsje Martigny. Sinds 1900 wordt daar op ambachtelijke wijze vanuit gefermenteerd fruit alcoholische drank gebrouwen. In de regio is namelijk veel fruit te vinden, voornamelijk appels, peren en abrikozen. Destijds begonnen ze met het brouwen van likeuren met kruiden vanuit de bergen en dit werd snel populair. De daaropvolgende generaties zijn dit verder gaan ontwikkelen, in de vorm van nieuwe producten die ook buiten de grenzen werden ingekocht. De distilleerderij is gemoderniseerd, maar de ambachtelijke wijze van productie is nog altijd bewaard gebleven.
We kregen een rondleiding door de fabriek en mochten achteraf natuurlijk ook proeven. Best wel sterk spul, de cocktails die ze er ook mee maken waren meer mijn ding. Al met al was het een leerzame, want ik wist totaal niet hoe dit in z’n werking ging, maar ook hele leuke activiteit. Wanneer je Martigny bezoekt kun je via het toerismebureau een rondleiding en proeverij bij de distilleerderij boeken.
Alpine kaas & Raclette
Denk je aan Zwitserland dan denk je aan raclette. Al sinds 1547 een typisch gerecht uit de Valais. We bezochten kaasmakerij Fromage de Mille waar de raclette op ambachtelijke wijze wordt geproduceerd. En dat houdt onder andere in dat je de kaas met zo vers mogelijke melk van de regionale koeien en in de juiste leefomstandigheden maakt. Voor de raclette betekent dat in de bergen met d’Hérens/Eringer koeien. De koeien leven daar in hun oorspronkelijke woongebied en geven de beste melk om zodoende de beste kaas op te leveren.
Dit is een flinke operatie voor de boeren, want deze speciale koeien (hier later meer over) moeten grotendeels met de hand gemolken worden. Daarnaast is de voeding van de koeien heel belangrijk voor de kwaliteit van de melk. Volgens de kaasmakers ben je pas echt een goede kaasmaker wanneer je de kaas keer op keer met constante kwaliteit kunt produceren. Zo wordt de eerste 10 dagen de kaas iedere dag gedraaid en geborsteld met zout water (om een korst te kweken en te beschermen) en na drie maanden rijpen is de raclette klaar voor gebruik.
Hoe herken je nu zo’n echte raclette kaas vanuit de bergen? Als er op de zijkant een naam staat en geen nummers. Die nummers geven namelijk aan dat het vanuit het dal komt. Er wordt trouwens niks verspild van de melk, de overgebleven melkresten worden namelijk aan hun eigen varkens gegeven. Die schijnen daar ook weer lekkerder van te gaan smaken, ik geloof het direct.
In de bergen bij d’Hérens koeien
De eerste nacht sliepen we in een berghut tussen de d’Hérens koeien, oftewel de zwarte koeien van Zwitserland. Deze zijn voor de Zwitsers niet alleen bestemd voor melk of vlees. Sterker nog, ze geven relatief gezien weinig melk en voordat ze geschikt zijn voor de slacht (Fleur d’Hérens) gaat er een ingewikkeld proces aan vooraf. Nee, de koeien zijn een onderdeel van de Zwitserse cultuur. Het zijn dan ook hele bijzondere koeien. Zo zijn ze intelligent, want ze herkennen elkaar door het geluid van hun bel. Daarnaast vechten ze van nature met elkaar, een soort haantjesgedrag maar dan onder de vrouwtjes. Er worden naar traditie ook naar gevechten tussen de koeien gekeken, waarna wordt besloten wie de sterkste koe van het gezelschap is. Deze mag zich dan ‘de koningin’ noemen. En dat is niet zomaar een titel, want een goede koningin kan bij verkoop zo’n 30.000 CHF opleveren, waar de prijzen beginnen vanaf CHF 3.000. Tegenover mensen zijn ze trouwens juist weer heel vriendelijk.
Wanneer je in de Valais bent is het eigenlijk wel een must om deze koeien te zien. Een stukje kaas proeven van de melk van deze bijzondere koeien is ook een aanrader en de worsten en het gedroogde vlees zijn helemaal fantastisch. Bij veel restaurants krijg je standaard een plankje met gedroogd vlees als hapje vooraf. Wanneer je vraagt naar Fleur d’Hérens weet je zeker dat het van deze typisch Zwitserse zwarte koeien afkomstig is.
Bakkerij Fuchs in Zermatt
Op de laatste dag waren we in het Duitstalige gedeelte van Valais/Wallis, namelijk in Zermatt. Voor velen waarschijnlijk bekend door de Matterhorn die daar te vinden is. In de zomer komen mensen vooral om de berg te bekijken en in de winter is het ook een skigebied. Wanneer je in Zermatt bent, breng dan vooral een bezoek aan bakkerij Fuchs. Deze bakkerij maakt hun gehele assortiment zelf en gebruikt alleen lokale ingrediënten. Ze bereiden dit op ambachtelijke wijze, zelfs nog met een broodmachine van 60 jaar oud. Deze werkt namelijk nog altijd het beste, aldus de bakker. Het brood heb ik geproefd en de chocolade kon ik ook niet weerstaan, zalig!
Tot zo ver mijn culinaire ontdekkingen in de Valais van Zwitserland. Maar dit is zeker nog niet alles, binnenkort komt deel 2 op de blog en zal ik jullie meer vertellen over de culinaire must do’s in dit gebied.
Info over de bezienswaardigheden/accommodaties:
Distilleerderij Morand
Adres: Place de Plaisance 2, 1920 Martigny
Bezoek: Op zaterdagen worden de rondleidingen gegeven
Kosten: 10 CHF p.p. incl. rondleiding en proeverij
Kaasmakerij Fromage de Mille
Boeking en transport via toerismebureau in Verbier.
Bezoek: Iedere donderdag in juli en augustus te bezoeken.
Kosten: CHF 20,- (volwassenen) incl. transport, bezoek en kaasproeverij
Berghut Cabane Brunet
Adres: Route de Verbier Station 14, 1936 Verbier
Kosten: 75 CHF p.p.p.n inclusief diner en ontbijt (je slaapt in een berghut, dat houdt dus in dat je in traditionele slaapzalen slaapt)
Fuchs bakkerij
Drie vestigingen in Zermatt: Getwingstrasse 24 / Bahnhofstrasse 72 / Kirchstrasse 46
Deze reis is in samenwerking met het toerismebureau van de Valais in Zwitserland tot stand gekomen, lees hier onze disclaimer.
